Linux Dağıtımları
Linux dağıtımı (kısaca dağıtım), Linux çekirdeği temeli üzerine çeşitli yazılımlar eklenerek tam bir işletim sistemi olarak çalışır hale gelmiş bir özgür yazılım projeleri topluluğudur. Dağıtım kavramı, özgür yazılım felsefesinin çok alternatifli dünyasının bir sonucu olarak ortaya çıkmış, Linux'a özgü bir terimdir.
Kullanım yaygınlıkları ve GNU/Linux dünyasına katkılarıyla öne çıkan bazı dağıtımlar vardır: Debian, Red Hat, Fedora, Ubuntu,Slackware,SUSE bunlardan bazılarıdır.
Bir Linux sistemi bilgisayara kurulmadan CD-ROM veya USB Bellek üzerinden çalışabilecek şekilde de tasarlanabilmektedir. Bir dağıtımın bu şekilde kurulmadan kullanılabilen sürümüne "Çalışan-Sistem" (İng. Live-System), kullanıldığı medyalara göre de "Çalışan CD", "Çalışan USB" denilmektedir. Günümüzde pek çok dağıtımın kurulum medyası aynı zamanda Çalışan-Sistem özelliklidir. Bazı dağıtımlar ise sadece çalışan sürümü ile yayınlanmaktadır. Bu alanda en çok bilinen dağıtım Debian temel alınarak hazırlanan Knoppix ve bir dağıtımı temel almamış olan Slax örnek olarak gösterilebilir.
Kullanıcılar açısından dağıtımları birbirinden ayıran en önemli faktörler dağıtımların kullandıkları paket yönetim sistemleri, masaüstü ortamları ve yönetim araçlarıdır. Paket yönetim sistemleri yazılımların kurulup kaldırılması için kullanılırken, masaüstü ortamları kullanıcıların sistem gereksinimleri ve ihtiyaç duydukları masaüstü araçları ve konforu açısından önemlidir. Örneğin bazı sunucu dağıtımlarında hiçbir masaüstü ortamı bulunmazken Ubuntu gibi ev-ofis amaçlı bazı dağıtımların farklı masaüstü seçenekleri ile kullanılabilme imkânı bulunmaktadır.
Dağıtım geliştirme modelleri de paket yönetim sistemleri açısında temelde üç grupta incelenebilir. Bu üç grup ikili paket yönetimi, kaynak paket yönetimi ve melez paket yönetimidir. İkili yöntemde paketler yazılımcıların kaynak kodlarından ilgili dağıtımın özelliklerine uygun şekilde derlenerek ikili hale dönüştürülür ve paket depolarından kullanıcılara sunulur. Kaynak paketlerde ise yazılımlar kaynak kodları ile depolarda bulunur, kullanıcılar derleme işlemini kendi bilgisayarlarında yaparlar. Bu şekildeki pek çok dağıtımın paket yönetim sisteminin yazılımların dağıtıma uygun derlenmesi için dağıtıma özgü bir derleme ve inşa sistemi vardır. Melez yöntemde ise bu iki yöntem de kullanılır.
Türkiye'de Fedora üzerinde geliştirilen Turkuaz, Gelecek ve Mandrake üzerinden geliştirilen Turkix, Armador OS 2006 gibi projelerden sonra TUBİTAK bünyesinde Pardus isimli bir dağıtım geliştirilmektedir.
Finansal güç açısından; Novell tarafından satın alınan ve milyar dolarlık bir bütçeye sahip Suse ve bunun yanı sıra Fedora Core'un da sahibiRed Hat linux dağıtımları ekonomik olarak en büyük özgürlüğe sahiptir. Aynı zamanda, Mandrake'nin (yeni adıyla Mandriva) arkasında ise dünya devi Vivendi-Universal şirketin bulunmaktadır. Kullanımı ve yüklenmesi en rahat olan Linux dağıtımlarından bir tanesi de Ubuntu'dur ve bu dağıtıma Canonical şirketi destek olmaktadır. Bu dağıtım içerisinde bulunan araçlar sayesinde kolay ve sorunsuz kullanım desteği sağlamaktadır.
Mepis, Ubuntu, Yoper, Knoppix, Libranet, Linspire, Xandros ve Adamantix gibi birçok linux dağıtılımında da baz olarak kullanılan Debian;Google da başta olmak üzere birçok web sitesi tarafından başlıca kullanılmaktadır.
Hazır dağıtımların yanı sıra, internet depolarından kaynak kodlar alınarak hazırlanan ve deneyimli kullanıcılara hitap eden bir dağıtım modeli daha bulunmaktadır. Bu dağıtımların en popüleri Gentoo, en geniş kapsamlısı Linux From Scratch, kurulumu en rahat olanı da Source Mage'dir. Bunun yanı sıra; Rock Linux kurulması halinde size özel bir dağıtıma dönüşebilmekte ve iso olarak CD'den kurulacak şekilde hazırlanıp sunulabilmektedir. Günümüzde sunulan birçok linux dağıtılımı Rock Linux'de kurulmuştur ya da geliştirilmektedir.
Kaynak:Vikipedia